Раководно тело на

Илинденската организација

Број 432

17 април 1924 година

Софија

До Господинот Претседател на Министерскиот совет

Господине Претседателе,

Се случи многу пати бугарската држава да се обидува да го стави во свои рамки текот на македонското прашање. И додека се мислеше дека една силна држава како бугарската пред 1912 година може да го решава македонското прашање, и додека беше најобично да се гледаат обидите на државата да ја насочува дејноста на организациите на емиграцијата, сега – по настанатите катастрофи што ја разобличија бугарската дипломатија и нејзината способност за „ослободување“ – му стана јасно на секого дека македонското прашање може да биде насочено за прв пат само ако се движи по верните насоки од некогашната Внатрешна организација, односно по насоките за самостојна и независна Македонија.

Јасно е дека бугарската држава работејќи спротивно – во правец на сфери и делби – не може во нашите очи понатаму да биде носителка на македонското прашање. Со други зборови, јасно. е дека МАКЕДОНСКОТО ПРАШАЊЕ Е МЕЃУНАРОДНО ПРАШАЊЕ. Тоа ќе беше прашање на Бугарија, Србија и на Грција, доколку неговиот развој ја засегаше внатрешната положба на тие држави и доколку општеството и народностите како Бугарите во Бугарија, а Хрватите, Словенците и Црногорците во Југославија, и напредните движења во Грција го потпомагаа и го потурнуваа напред кон меѓународната сцена.

Врз основа на тој принцип, емиграцијата на Македонија, распрсната низ Бугарија, Романија, Турција и Америка е носителка на сопствен политички идеал што го спроведува со сите свои законски средства. А бидејќи тоа е така, еднаш за секогаш нека се разбере дека емиграцијата во Бугарија, чија дејност се одвива според законите во земјата која и дава гостопримство, ниту може да врви спрема политичките задачи на бугарската држава, ниту може да дава жртви во името на нејзините „државни интереси“ особено кога тие жртви се за сметка на решавањето на македонското прашање.

Нека се разбере еднаш за секогаш дека бугарскиот државен патриотизам, со кој често сакаат да се китат бугарските државници уште од 1890 година па до денес, и македонскиот патриотизам се две работи, меѓу кои не само што нема ништо општо, но кои се спротивни. И, ете, сите дејности на бугарските влади, вперени против самостојноста на македонското прашање и против самостојното движење на македонската емиграција – макар и скриени зад параванот „бугарски државни интереси“ – за нас Македонците биле и се само нови и нови гревови кон несреќна Македонија.

Тој мал историски осврт ни беше неопходен за да ги именуваме со вистинско име сите овие мерки со кои не’ засипуваат уште од 1918 година па до денес, мерки кои секој ден примаат нови и нови форми; интернации, затвори, суспендирање на весници, забрана на филмови, на собранија и на конгреси – мерки што во името на „државните интереси“ еден ден ќе доведат до растурање на  македонските организации, и на прво место на нашата, како што еднаш се случи во времето на владата на Стамболиски.

Јасно е за нас дека тие мерки го следат зацртаниот пат за да се отстрани од лицето на македонската дејност се она што се испречува пред бугарската држава по патот на нејзиното зближување со Србија и ќе продолжат се додека македонските организации станат, спротивно на своите идеали, авангарда на бугарската државна политика или додека да ги растурат.

Разликата во примената на тие тенденции при една или при друга влада е само во тактиката: додека владата на Стамболиски дејствуваше брутално, Вашата или го поткопува авторитетот на организациите, фрлајќи ги своите гревови на Македонците, или спроведува систем на постепени мерки.